تجربهٔ استفاده از یک تکنیک آسان برای درمان مؤثر کودکان سودان

ترجمه: میلاد ارجمندی

پیوند به مطلب اصلی: https://theconversation.com/amp/saving-childrens-teeth-in-sudan-without-anaesthetic-or-drills-119053

اگر بگویم تنها کاری که باید برای نگهداری دندان یک کودک انجام دهیم این است که پوسیدگی را نادیده بگیریم، آن را با چسباندن یک روکش بر روی قسمت آسیب‌دیده مهر و موم کنیم و هیچ‌ کار دیگری انجام ندهیم واکنش شما چه خواهد بود؟ باور می‌کنید این کار به‌اندازهٔ درمان پرهزینهٔ رایج مؤثر است؟

پوسیدگی دندان شایع ترین بیماری دندانی مزمن در جهان است. طبق گزارش فدراسیون جهانی دندان‌پزشکی، ۶۰ تا ۹۰ درصد کودکان در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند. شیوع پوسیدگی دندان بیست برابر دیابت و پنج برابر آسم است. در صورت عدم درمان پوسیدگی دندان کودکان، می‌تواند باعث درد و آبسه شده و به درمان ریشه یا حتا کشیدن دندان نیاز داشته باشد. این مسئله می‌تواند برای کودکان تجربه‌ای‌ آزاردهنده باشد.

روش معمول درمان، برداشتن پوسیدگی با مته دندان‌پزشکی‌ و سپس پوشاندن دندان با روکش نازکی از جنس فولاد ضد زنگ است. این درمان به‌عنوان درمان رایج (استاندارد طلایی) در نظر گرفته می‌شود، اما به بی‌حسی موضعی، زمان زیاد، مهارت‌های تخصصی و بردباری دندان‌پزشک نیاز دارد. اگر مساله ترس کودک از دندان‌پزشکی جدی باشد گاهی حتا چاره‌ای جز مراجعه به بیمارستان و انجام درمان تحت بیهوشی وجود ندارد.

کودکی را در نظر بگیرید که در شرق آفریقا، در محرومیت و بدون دسترسی به آب و برق زندگی می‌کند. نزدیک‌ترین دندان‌پزشک هم به اندازه یک روز یا دو روز پیاده‌روی فاصله دارد. تصور می‌کنید که مراقبت از آن‌ها، مشابه کودکانی است که در غرب زندگی می کنند؟ و آیا دندان‌های پوسیده این کودکان حفظ خواهد شد؟

من یک دندان‌پزشک در سودان هستم و کار من ارائه مراقبت به کودکانی است که چنین شرایطی دارند. در سن دوازده سالگی، تقریباً همهٔ کودکان سودانی کشیدن دندان را تجربه کرده‌اند. در کشوری با چهل میلیون نفر جمعیت، فقط هشت دندان‌پزشک کودکان داریم. اگر بگویم تنها کاری که باید برای نگهداری دندان یک کودک انجام دهیم این است که پوسیدگی را نادیده بگیریم، آن را با چسباندن یک روکش بر روی قسمت آسیب‌دیده مهر و موم کنیم و هیچ‌ کار دیگری انجام ندهیم واکنش شما چه خواهد بود؟ باور می‌کنید این کار به اندازه درمان پرهزینهٔ رایج، مؤثر است؟

در سال ۲۰۰۶، بررسی نتایج یک مطالعهٔ خدمات درمانی نشان این داد این روش ساده، که به‌عنوان روش «هال» (Hall) شناخته می‌شود، در درمان کودکان در اسکاتلند مؤثر بوده است. این روش دسترسی باکتری‌های پوسیدگی‌زا به اکسیژن را از بین می‌برد. با وجود این که این روش پشتوانهٔ علمی دارد، اما بسیاری از دندان‌پزشکان در سراسر جهان از انجام آن اجتناب می‌کنند، زیرا هیچ کارآزمایی تصادفی کنترل‌شده‌ای برای اثبات اثربخشی آن در مقایسهٔ با روش‌های معمول پذیرفته شده وجود ندارد. بنابراین ما و همکاران‌مان در دانشگاه Queen Mary لندن تصمیم گرفتیم چنین مطالعه‌ای انجام دهیم.

ما ۱۶۴ کودک را به‌طور تصادفی برای دریافت یکی از دو گزینهٔ درمانی انتخاب کردیم. گروه اول تحت درمان متداول دندان‌پزشکی قرار گرفت. به این صورت که پس از تزریق بی‌حسی موضعی، قسمت پوسیده دندان تراش داده شد و روکش پس از مطابقت‌یافتن با شکل و اندازهٔ دندان بر روی دندان قرار گرفت. برای درمان گروه دیگر از روش «هال» استفاده شد. ما روکش فلزی را بدون انجام هیچ‌گونه تزریق یا تراش دادن بر روی دندان قرار دادیم. ظاهراً به نظر می‌رسد قراردادن روکش و چسباندن آن در هر دو روش وجود دارد. اما انجام این کار در روش متدوال دندان‌پزشک نیاز به تنظیم‌کردن‌های زیادی دارد در حالی که در روش «هال» این کار ضرورتی ندارد.

این مطالعه زمانی انجام شد که حکومت جنایتکار عمرالبشیر در سودان به پایان خود نزدیک می‌شد. در آن شرایط، گذران زندگی روزانه سخت بود. این وضعیت در سطوح مختلفی بر انجام این پروژه تأثیر گذاشت. در حالی که اکثر دانشمندان به‌راحتی به اینترنت دسترسی دارند؛ ما از آن محروم هستیم. خاموشی‌های سراسری شایع هستند و می توانند برای هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشند، بنابراین انجام این مطالعه به سطح بالایی از برنامه‌ریزی احتیاج داشت. حتا در خارطوم پایتخت سودان نیز ضمانتی برای تأمین آب و برق وجود ندارد و ممکن است برای چندین روز قطع شوند.

جمع‌بندی این مطالعه مدت زیادی طول کشید تا بتوانیم به اینترنت دسترسی پیدا کنیم و با محققان در سودان و همکاران بین‌المللی ارتباط برقرار کنیم. اما سودانی‌ها به‌طور کلی مردمانی شاد هستند و به نظر نمی‌رسد چیزی بتواند آن‌ها را آزرده کند. کارکنان فوق‌العاده بودند و در این شرایط دشوار هر کاری که در توان داشتند انجام دادند.

نتایج مثبت

نتایج مطالعه ما، که در نشریهٔ «پلاس وان» منتشر شده، نشان می‌دهد تاثیر روش هال بر تمام جنبه‌های بالینی مانند حفظ دندان، سلامت لثه، روی هم قرارگرفتن دندان‌ها (اکلوژن) و آبسه، مشابه روش استاندارد است؛ حتا زمانی که توسط کارکنان کم‌تجربه‌تر انجام شود.

علاوه بر حفظ دندا‌ن‌ها، روش «هال» از نظر باقی‌ماندن روکش بر روی دندان بعد از دو سال پیگیری با روش استاندارد تفاوتی نداشت. همچنین، کودکان قبل از دریافت این درمان، بعد از درمان و یک سال بعد خیلی شادتر بودند. بعضی از کودکان درخواست می‌کردند که روکش بر روی دندان برادران و خواهران‌شان نیز قرار داده شود. ما در کلینیک فقط زمانی صدای گریه می‌شنیدیم که یک کودک روکش دریافت نمی‌کرد، در حالی که برای خواهر یا برادرانش روکش دندانی قرار داده‌ می‌شد.

پایین نگه‌داشتن هزینه‌ها برای حفظ کارایی نظام‌های سلامت جامعه در سراسر جهان بسیار مهم است، و این روش بسیار ارزان‌تر از رو‌‌ش‌های معمول تراش دندان و قراردادن روکش است. اما تغییرات در سیاست‌های مراقبتی باید مورد تأیید علمی قرار گیرد. مطالعهٔ ما قسمتی از این شواهد لازم را به دست آورده است.

در صورتی که روش «هال» به صورت فراگیر استفاده شود، می‌تواند تأثیر زیادی بر روی بسیاری از خدمات سلامت جامعه در سراسر جهان داشته باشد. به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه که دسترسی کمی به خدمات دندان‌پزشکی دارند فرصت بهتری برای حفظ دندان‌های کودکان فراهم می‌کند.